Christ II (The Ascension)

fols. 9r–20v

E2a2la wifa wynn geond wuldres þrym,

fæmne freolicast ofer ealne foldan sceat

þæs þe æfre sundbuend secgan hyrdon,

arece us þæt geryne þæt þe of roderum cwom,

hu þu eacnunge æfre onfenge

bearnes þurh gebyrde, ond þone gebedscipe

æfter monwisan mod ne cuðes.

Ne we soðlice swylc ne gefrugnan

in ærdagum æfre gelimpan,

þæt ðu in sundurgiefe swylce befenge,

ne we þære wyrde wenan þurfon

toweard in tide. Huru treow in þe

weorðlicu wunade, nu þu wuldres þrym

bosme gebære, ond no gebrosnad wearð

mægðhad se micla. Swa eal manna bearn

sorgum sawað, swa eft ripað,

cennað to cwealme. Cwæð sio eadge mæg

symle sigores full, sancta Maria:

Hwæt is þeos wundrung þe ge wafiað,

ond geomrende gehþum mænað,

sunu Solimæ somod his dohtor?

Fricgað þurh fyrwet hu ic fæmnan had,

mund minne geheold, ond eac modor gewearð

mære meotudes suna. Forþan þæt monnum nis

cuð geryne, ac Crist onwrah

in Dauides dyrre mægan

þæt is Euan scyld eal forpynded,

wærgða aworpen, ond gewuldrad is

se heanra had. Hyht is onfangen

þæt nu bletsung mot bæm gemæne,

werum ond wifum, a to worulde forð

in þam uplican engla dreame

mid soðfæder symle wunian.

Eala earendel, engla beorhtast,

ofer middangeard monnum sended,

ond soðfæsta sunnan leoma,

torht ofer tunglas, þu tida gehwane

of sylfum þe symle inlihtes!

Swa þu, god of gode gearo acenned,

sunu soþan fæder, swegles in wuldre

butan anginne æfre wære,

swa þec nu for þearfum þin agen geweorc

bideð þurh byldo, þæt þu þa beorhtan us

sunnan onsende, ond þe sylf cyme

þæt ðu inleohte þa þe longe ær,

þrosme beþeahte ond in þeostrum her,

sæton sinneahtes; synnum bifealdne

deorc deaþes sceadu dreogan sceoldan.

Nu we hyhtfulle hælo gelyfað

þurh þæt word godes weorodum brungen,

þe on frymðe wæs fæder ælmihtigum

efenece mid god, ond nu eft gewearð

flæsc firena leas, þæt seo fæmne gebær

geomrum to geoce. God wæs mid us

gesewen butan synnum; somod eardedon

mihtig meotudes bearn ond se monnes sunu

geþwære on þeode. We þæs þonc magon

secgan sigedryhtne symle bi gewyrhtum,

þæs þe he hine sylfne us sendan wolde.

Eala gæsta god, hu þu gleawlice

mid noman ryhte nemned wære

Emmanuhel, swa hit engel gecwæð

ærest on Ebresc! þæt is eft gereht,

rume bi gerynum: Nu is rodera weard,

god sylfa mid us. Swa þæt gomele gefyrn

ealra cyninga cyning ond þone clænan eac

sacerd soðlice sægdon toweard,

swa se mæra iu, Melchisedech,

gleaw in gæste godþrym onwrah

eces alwaldan. Se wæs æ bringend,

lara lædend, þam longe his

hyhtan hidercyme, swa him gehaten wæs,

þætte sunu meotudes sylfa wolde

gefælsian foldan mægðe,

swylce grundas eac gæstes mægne

siþe gesecan. Nu hie softe þæs

bidon in bendum hwonne bearn godes

cwome to cearigum. Forþon cwædon swa,

suslum geslæhte: Nu þu sylfa cum,

heofones heahcyning. Bring us hælolif,

werigum witeþeowum, wope forcymenum,

bitrum brynetearum. Is seo bot gelong

eal æt þe anum …… oferþearfum.

Hæftas hygegeomre hider …es;

ne læt þe behindan, þonne þu heonan cyrre,

mænigo þus micle, ac þu miltse on us

gecyð cynelice, Crist nergende,

wuldres æþeling, ne læt awyrgde ofer us

onwald agan. Læf us ecne gefean

wuldres þines, þæt þec weorðien,

weoroda wuldorcyning, þa þu geworhtes ær

hondum þinum. þu in heannissum

wunast wideferh mid waldend fæder.|

We mid þyslice þreate willað

ofer heofona gehlidu hlaford fergan

to þære beorhtan byrg mid þas bliðan gedryht,

ealra sigebearna þæt seleste

ond æþeleste, þe ge her on stariað

ond in frofre geseoð frætwum blican.

Wile eft swa þeah eorðan mægðe

sylfa gesecan side herge,

ond þonne gedeman dæda gehwylce

þara ðe gefremedon folc under roderum.

ða wæs wuldres weard wolcnum bifongen,

heahengla cyning, ofer hrofas upp,

haligra helm. Hyht wæs geniwad,

blis in burgum, þurh þæs beornes cyme.

Gesæt sigehremig on þa swiþran hand

ece eadfruma agnum fæder.

Gewitan him þa gongan to Hierusalem

hæleð hygerofe, in þa halgan burg,

geomormode, þonan hy god nyhst

up stigende eagum segun,

hyra wilgifan. þær wæs wopes hring,

torne bitolden; wæs seo treowlufu

hat æt heortan, hreðer innan weoll,

beorn breostsefa. Bidon ealle þær

þegnas þrymfulle þeodnes gehata

in þære torhtan byrig tyn niht þa gen,

swa him sylf bibead swegles agend,

ærþon up stige ealles waldend

on heofona gehyld. Hwite cwoman

eorla eadgiefan englas togeanes.

ðæt is wel cweden, swa gewritu secgað,

þæt him albeorhte englas togeanes

in þa halgan tid heapum cwoman,

sigan on swegle. þa wæs symbla mæst

geworden in wuldre. Wel þæt gedafenað

þæt to þære blisse, beorhte gewerede,

in þæs þeodnes burg þegnas cwoman,

weorud wlitescyne. Gesegon wilcuman

on heahsetle heofones waldend,

folca feorhgiefan, frætwum ealles waldend

middangeardes ond mægenþrymmes.

Hafað nu se halga helle bireafod

ealles þæs gafoles þe hi geardagum

in þæt orlege unryhte swealg.

Nu sind forcumene ond in cwicsusle

gehynde ond gehæfte, in helle grund

duguþum bidæled, deofla cempan.

Ne meahtan wiþerbrogan wige spowan,

wæpna wyrpum, siþþan wuldres cyning,

heofonrices helm, hilde gefremede

wiþ his ealdfeondum anes meahtum,

þær he of hæfte ahlod huþa mæste

of feonda byrig, folces unrim,

þisne ilcan þreat þe ge her on stariað.

Wile nu gesecan sawla nergend

gæsta giefstol, godes agen bearn,

æfter guðplegan. Nu ge geare cunnon

hwæt se hlaford is se þisne here lædeð,

nu ge fromlice freondum togeanes

gongað glædmode. Geatu, ontynað!

Wile in to eow ealles waldend,

cyning on ceastre, corðre ne lytle,

fyrnweorca fruma, folc gelædan

in dreama dream, ðe he on deoflum genom

þurh his sylfes sygor. Sib sceal gemæne

englum ond ældum a forð heonan

wesan wideferh. Wær is ætsomne

godes ond monna, gæsthalig treow,

lufu, lifes hyht, ond ealles leohtes gefea.

Hwæt, we nu gehyrdan hu þæt hælubearn

þurh his hydercyme hals eft forgeaf,

gefreode ond gefreoþade folc under wolcnum,

mære meotudes sunu, þæt nu monna gehwylc

cwic þendan her wunað, geceosan mot

swa helle hienþu swa heofones mærþu,

swa þæt leohte leoht swa ða laþan niht,

swa þrymmes þræce swa þystra wræce,

swa mid dryhten dream swa mid deoflum hream,

swa wite mid wraþum swa wuldor mid arum,

swa lif swa deað, swa him leofre bið

to gefremmanne, þenden flæsc ond gæst

wuniað in worulde. Wuldor þæs age

þrynysse þrym, þonc butan ende|

ðæt is þæs wyrðe þætte werþeode

secgen dryhtne þonc duguða gehwylcre

þe us sið ond ær simle gefremede

þurh monigfealdra mægna geryno.

He us æt giefeð ond æhta sped,

welan ofer widlond, ond weder liþe

under swegles hleo. Sunne ond mona,

æþelast tungla eallum scinað,

heofoncondelle, hæleþum on eorðan.

Dreoseð deaw ond ren, duguðe weccaþ

to feorhnere fira cynne,

iecað eorðwelan. þæs we ealles sculon

secgan þonc ond lof þeodne ussum,

ond huru þære hælo þe he us to hyhte forgeaf,

ða he þa yrmpðu eft oncyrde

æt his upstige þe we ær drugon,

ond geþingade þeodbuendum

wið fæder swæsne fæhþa mæste,

cyning anboren. Cwide eft onhwearf

saulum to sibbe, se þe ær sungen wæs

þurh yrne hyge ældum to sorge:

Ic þec ofer eorðan geworhte, on þære þu scealt yrmþum lifgan,

wunian in gewinne ond wræce dreogan,

feondum to hroþor fusleoð galan,

ond to þære ilcan scealt eft geweorþan,

wyrmum aweallen, þonan wites fyr

of þære eorðan scealt eft gesecan.

Hwæt, us þis se æþeling yðre gefremede

þa he leomum onfeng ond lichoman,

monnes magutudre! Siþþan meotodes sunu

engla eþel up gestigan

wolde, weoroda god, us se willa bicwom

heanum to helpe on þa halgan tid.

Bi þon giedd awræc Iob, swa he cuðe,

herede helm wera, hælend lofede,

ond mid siblufan sunu waldendes

freonoman cende, ond hine fugel nemde,

þone Iudeas ongietan ne meahtan

in ðære godcundan gæstes strengðu.

Wæs þæs fugles flyht feondum on eorþan

dyrne ond degol, þam þe deorc gewit

hæfdon on hreþre, heortan stænne.

Noldan hi þa torhtan tacen oncnawan

þe him beforan fremede freobearn godes,

monig mislicu, geond middangeard.

Swa se fæla fugel flyges cunnode;

hwilum engla eard up gesohte,

modig meahtum strang, þone maran ham,

hwilum he to eorþan eft gestylde,

þurh gæstes giefe grundsceat sohte,

wende to worulde. Bi þon se witga song:

He wæs upp hafen engla fæðmum

in his þa miclan meahta spede,

heah ond halig, ofer heofona þrym.

Ne meahtan þa þæs fugles flyht gecnawan

þe þæs upstiges ondsæc fremedon,

ond þæt ne gelyfdon, þætte liffruma

in monnes hiw ofer mægna þrym,

halig from hrusan, ahafen wurde.

ða us geweorðade se þas world gescop,

godes gæstsunu, ond us giefe sealde,

uppe mid englum ece staþelas,

ond eac monigfealde modes snyttru

seow ond sette geond sefan monna.

Sumum wordlaþe wise sendeð

on his modes gemynd þurh his muþes gæst,

æðele ondgiet. Se mæg eal fela

singan ond secgan þam bið snyttru cræft

bifolen on ferðe. Sum mæg fingrum wel

hlude fore hæleþum hearpan stirgan,

gleobeam gretan. Sum mæg godcunde

reccan ryhte æ. Sum mæg ryne tungla

secgan, side gesceaft. Sum mæg searolice

wordcwide writan. Sumum wiges sped

giefeð æt guþe, þonne gargetrum

ofer scildhreadan sceotend sendað,

flacor flangeweorc. Sum mæg fromlice

ofer sealtne sæ sundwudu drifan,

hreran holmþræce. Sum mæg heanne beam

stælgne gestigan. Sum mæg styled sweord,

wæpen gewyrcan. Sum con wonga bigong,

wegas widgielle. Swa se waldend us,

godbearn on grundum, his giefe bryttað.

Nyle he ængum anum ealle gesyllan

gæstes snyttru, þy læs him gielp sceþþe

þurh his anes cræft ofer oþre forð|

ðus god meahtig geofum unhneawum,

cyning alwihta, cræftum weorðaþ

eorþan tuddor; swylce eadgum blæd

seleð on swegle, sibbe ræreþ

ece to ealdre engla ond monna;

swa he his weorc weorþað. Bi þon se witga cwæð

þæt ahæfen wæren halge gimmas,

hædre heofontungol, healice upp,

sunne ond mona. Hwæt sindan þa

gimmas swa scyne buton god sylfa?

He is se soðfæsta sunnan leoma,

englum ond eorðwarum æþele scima.

Ofer middangeard mona lixeð,

gæstlic tungol, swa seo godes circe

þurh gesomninga soðes ond ryhtes

beorhte bliceð. Swa hit on bocum cwiþ,

siþþan of grundum godbearn astag,

cyning clænra gehwæs, þa seo circe her

æfyllendra eahtnysse bad

under hæþenra hyrda gewealdum.

þær ða synsceaðan soþes ne giemdon,

gæstes þearfe, ac hi godes tempel

bræcan ond bærndon, blodgyte worhtan,

feodan ond fyldon. Hwæþre forð bicwom

þurh gæstes giefe godes þegna blæd

æfter upstige ecan dryhtnes.

Bi þon Salomon song, sunu Dauiþes,

giedda gearosnottor gæstgerynum,

waldend werþeoda, ond þæt word acwæð:

Cuð þæt geweorðeð, þætte cyning engla,

meotud meahtum swið, munt gestylleð,

gehleapeð hea dune, hyllas ond cnollas

bewrið mid his wuldre, woruld alyseð,

ealle eorðbuend, þurh þone æþelan styll.

Wæs se forma hlyp þa he on fæmnan astag,

mægeð unmæle, ond þær mennisc hiw

onfeng butan firenum þæt to frofre gewearð

eallum eorðwarum. Wæs se oþer stiell

bearnes gebyrda, þa he in binne wæs

in cildes hiw claþum bewunden,

ealra þrymma þrym. Wæs se þridda hlyp,

rodorcyninges ræs, þa he on rode astag,

fæder, frofre gæst. Wæs se feorða stiell

in byrgenne, þa he þone beam ofgeaf,

foldærne fæst. Wæs se fifta hlyp

þa he hellwarena heap forbygde

in cwicsusle, cyning inne gebond,

feonda foresprecan, fyrnum teagum,

gromhydigne, þær he gen ligeð

in carcerne clommum gefæstnad,

synnum gesæled. Wæs se siexta hlyp,

haliges hyhtplega, þa he to heofonum astag

on his ealdcyððe. þa wæs engla þreat

on þa halgan tid hleahtre bliþe

wynnum geworden. Gesawan wuldres þrym,

æþelinga ord, eðles neosan,

beorhtra bolda. þa wearð burgwarum

eadgum ece gefea æþelinges plega.

þus her on grundum godes ece bearn

ofer heahhleoþu hlypum stylde,

modig æfter muntum. Swa we men sculon

heortan gehygdum hlypum styllan

of mægne in mægen, mærþum tilgan

þæt we to þam hyhstan hrofe gestigan

halgum weorcum, þær is hyht ond blis,

geþungen þegnweorud. Is us þearf micel

þæt we mid heortan hælo secen,

þær we mid gæste georne gelyfað

þæt þæt hælobearn heonan up stige

mid usse lichoman, lifgende god.

Forþon we a sculon idle lustas,

synwunde forseon, ond þæs sellran gefeon.

Habbað we us to frofre fæder on roderum

ælmeahtigne. He his aras þonan,

halig of heahðu, hider onsendeð,

þa us gescildaþ wið sceþþendra

eglum earhfarum, þi læs unholdan

wunde gewyrcen, þonne wrohtbora

in folc godes forð onsendeð

of his brægdbogan biterne stræl.

Forþon we fæste sculon wið þam færscyte

symle wærlice wearde healdan,

þy læs se attres ord in gebuge,

biter bordgelac, under banlocan,

feonda færsearo. þæt bið frecne wund,

blatast benna. Utan us beorgan þa,

þenden we on eorðan eard weardien;

utan us to fæder freoþa wilnian,

biddan bearn godes ond þone bliðan gæst

þæt he us gescilde wið sceaþan wæpnum,

laþra lygesearwum, se us lif forgeaf,

leomu, lic ond gæst. Si him lof symle

þurh woruld worulda, wuldor on heofnum|

Ne þearf him ondrædan deofla strælas

ænig on eorðan ælda cynnes,

gromra garfare, gif hine god scildeþ,

duguða dryhten. Is þam dome neah

þæt we gelice sceolon leanum hleotan,

swa we widefeorh weorcum hlodun

geond sidne grund. Us secgað bec

hu æt ærestan eadmod astag

in middangeard mægna goldhord,

in fæmnan fæðm freobearn godes,

halig of heahþu. Huru ic wene me

ond eac ondræde dom ðy reþran,

ðonne eft cymeð engla þeoden,

þe ic ne heold teala þæt me hælend min

on bocum bibead. Ic þæs brogan sceal

geseon synwræce, þæs þe ic soð talge,

þær monig beoð on gemot læded

fore onsyne eces deman.

þonne ᚳ cwacað, gehyreð cyning mæðlan,

rodera ryhtend, sprecan reþe word

þam þe him ær in worulde wace hyrdon,

þendan ᚣ ond ᚾ yþast meahtan

frofre findan. þær sceal forht monig

on þam wongstede werig bidan

hwæt him æfter dædum deman wille

wraþra wita. Biþ se ᚹ scæcen

eorþan frætwa. ᚢ wæs longe

ᛚ flodum bilocen, lifwynna dæl,

ᛇ on foldan. þonne frætwe sculon

byrnan on bæle; blac rasetteð

recen reada leg, reþe scriþeð

geond woruld wide. Wongas hreosað,

burgstede berstað. Brond bið on tyhte,

æleð ealdgestreon unmurnlice,

gæsta gifrast, þæt geo guman heoldan,

þenden him on eorþan onmedla wæs.

Forþon ic leofra gehwone læran wille

þæt he ne agæle gæstes þearfe,

ne on gylp geote, þenden god wille

þæt he her in worulde wunian mote,

somed siþian sawel in lice,

in þam gæsthofe. Scyle gumena gehwylc

on his geardagum georne biþencan

þæt us milde bicwom meahta waldend

æt ærestan þurh þæs engles word.

Bið nu eorneste þonne eft cymeð,

reðe ond ryhtwis. Rodor bið onhrered,

ond þas miclan gemetu middangeardes

beofiað þonne. Beorht cyning leanað

þæs þe hy on eorþan eargum dædum

lifdon leahtrum fa. þæs hi longe sculon

ferðwerige onfon in fyrbaðe,

wælmum biwrecene, wraþlic ondlean,

þonne mægna cyning on gemot cymeð,

þrymma mæste. þeodegsa bið

hlud gehyred bi heofonwoman,

cwaniendra cirm, cerge reotað

fore onsyne eces deman,

þa þe hyra weorcum wace truwiað.

ðær biþ oðywed egsa mara

þonne from frumgesceape gefrægen wurde

æfre on eorðan. þær bið æghwylcum

synwyrcendra on þa snudan tid

leofra micle þonne eall þeos læne gesceaft,

þær he hine sylfne on þam sigeþreate

behydan mæge, þonne herga fruma,

æþelinga ord, eallum demeð,

leofum ge laðum, lean æfter ryhte,

þeoda gehwylcre. Is us þearf micel

þæt we gæstes wlite ær þam gryrebrogan

on þas gæsnan tid georne biþencen.

Nu is þon gelicost swa we on laguflode

ofer cald wæter ceolum liðan

geond sidne sæ, sundhengestum,

flodwudu fergen. Is þæt frecne stream

yða ofermæta þe we her on lacað

geond þas wacan woruld, windge holmas

ofer deop gelad. Wæs se drohtað strong

ærþon we to londe geliden hæfdon

ofer hreone hrycg. þa us help bicwom,

þæt us to hælo hyþe gelædde,

godes gæstsunu, ond us giefe sealde

þæt we oncnawan magun ofer ceoles bord

hwær we sælan sceolon sundhengestas,

ealde yðmearas, ancrum fæste.

Utan us to þære hyðe hyht staþelian,

ða us gerymde rodera waldend,

halge on heahþu, þa he heofonum astag:~|||

Newsletter

Contact / Feedback